Petrol Kanunu ve Petrol İşlemleri

Petrol Kanunu ve Petrol İşlemleri​

Petrol, modern ekonominin en stratejik kaynaklarından biri olarak öne çıkmaktadır. Dünyadaki enerji ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayan bu fosil yakıt, ülkelerin ekonomik kalkınması ve sanayileşmesi açısından kritik bir rol oynar. Özellikle üretici devletler, petrolün arz-talep dengesinden kaynaklanan uluslararası fiyat hareketlerinden ciddi gelir elde etmekte ve aynı zamanda iç enerji piyasalarını bu kaynağa göre şekillendirmektedir. Türkiye bağlamında ise petrol kaynaklarının kullanımı, işletilmesi, ruhsatlandırılması ve ilgili hukuki düzenlemelerin tamamı, 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu ve buna bağlı mevzuat çerçevesinde yönetilmektedir. Petrol Kanunu, ülkenin doğal kaynaklar üzerindeki egemenlik yetkisini korurken ulusal ekonomi için maksimum verimi sağlamayı ve gerekli enerji arz güvenliğini temin etmeyi amaçlar.

Ülkenin petrol kaynaklarına erişim, arama-üretim faaliyetlerini teşvik, yabancı yatırımcılar açısından cazip bir ortam oluşturma ve çevre koruma gibi bir dizi hedef, Petrol Kanunu’nun temel ilkelerini oluşturur. Aynı zamanda, bu Kanun doğrultusunda gerçekleştirilen ruhsatlandırma, denetim, yaptırım ve vergilendirme mekanizmaları da enerji sektöründe faaliyet gösteren tüm aktörlerin hukuki çerçevesini belirler. Bu kapsamda, petrol işlemleri denince, arama, üretim, rafinaj, taşımacılık ve pazarlama faaliyetleri akla gelir. Bu faaliyetlerin her biri, yasal düzenlemeler ve idari yaptırımlar açısından farklı hükümler barındırmakta, aynı zamanda farklı kurumlardan onay ve denetim süreçlerine de tabi olmaktadır.

Petrol faaliyetlerindeki hukuki altyapı, stratejik bir nitelik taşır; zira enerji piyasalarında uluslararası rekabet, jeopolitik unsurlar ve bölgesel faktörler, petrolün çıkarılmasından pazarlanmasına kadarki tüm aşamalarda rol sahibidir. Bu nedenle, ülke içinde petrol faaliyetlerinin yürütülmesi sırasında, ulusal mevzuatın yanı sıra uluslararası anlaşmalar ve yabancı yatırımcılara yönelik düzenlemeler de büyük önem arz etmektedir. Aşağıda, Petrol Kanunu ve petrol işlemlerine ilişkin çerçeve, tarihsel gelişimden denetim mekanizmalarına, çevresel boyuttan mali hükümlerine ve sektörel değişim dinamiklerine kadar detaylı biçimde ele alınmaktadır.

Tarihsel Gelişim ve Yasal Zemin​

Türkiye’de petrol sektörünün yasal çerçevesi, Osmanlı İmparatorluğu döneminden Cumhuriyet’e uzanan bir tarihi arka plana sahiptir. İlk kapsamlı petrol mevzuatının oluşturulması 20. yüzyılın başlarına dayanır. Osmanlı döneminde petrol kaynaklarının kullanımı ile ilgili çeşitli nizamnameler çıkartılmış olmakla birlikte, modern anlamda petrol hukuku Cumhuriyet’in ilk yıllarında şekillenmeye başlamıştır. Bu süreçte, devletin madenler üzerindeki tasarruf yetkisi ilkesine uygun biçimde madencilik mevzuatından esinlenilen hükümler geliştirilmiştir. Ancak giderek büyüyen enerji ihtiyacı ve küresel piyasalardaki rekabet, petrol hukukunun ayrı bir başlık altında düzenlenmesini zorunlu kılmıştır.

Cumhuriyet döneminde, 1935 yılında kabul edilen 2804 sayılı “Petrol ve Teşkilât-ı Esasiye Kanunu” ile petrol kaynaklarının aranması, işletilmesi ve devlet kontrolü ilk kez sistematik olarak tanımlanmıştır. Sonraki yıllarda kanun değişiklikleri ve ek düzenlemeler ile yabancı sermayenin petrol aramacılığına katılımı teşvik edilmiştir. 1954 yılında kabul edilen 6326 sayılı Petrol Kanunu, uzun yıllar Türkiye’de petrol sektörünün temel hukuki çerçevesini oluşturmuştur. Bu Kanun, arama, üretim ve işletme ruhsatlarının nasıl alınacağı, devletin ne şekilde pay alacağı ve yabancı sermaye girişine ilişkin düzenlemelerle dönemin ihtiyaçlarına yanıt vermiştir. Ancak küresel enerji piyasalarındaki hızlı değişimler, teknik gelişmeler ve Türkiye’nin artan enerji talebi, söz konusu mevzuatın zamanla yetersiz kalmasına yol açmıştır.

2013 yılında yürürlüğe giren 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu, sektörü canlandırmak amacıyla daha esnek hükümlere yer vermiş, yabancı yatırımcı dostu bir ortam yaratmayı hedeflemiştir. Yeni Kanun’da, ruhsat türleri, arama ve işletme süreleri, mali yükümlülükler ve devletin payı gibi konularda iyileştirmeler yapılmıştır. Ayrıca, denetim ve çevre koruma konusundaki maddeler daha netleştirilmiş ve vergi düzenlemeleri güncellenmiştir. Böylelikle Türkiye’nin petrol sektörünü uluslararası piyasalarda daha rekabetçi hale getirmek ve yerli-uluslararası şirketlerin yatırım yapmasını kolaylaştırmak amaçlanmıştır.

Yasal zemin incelendiğinde, günümüzde petrol faaliyetlerinin ana hukuki dayanak noktası 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu ve bağlı yönetmeliklerdir. Ayrıca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bünyesindeki Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (PİGM) ve diğer kurumların yayınladığı tebliğ, genelge ve talimatlar da uygulamaya yönelik detaylı hükümler içermektedir. Bunların yanı sıra, Petrol Kanunu’na ek olarak, Çevre Kanunu, Vergi Usul Kanunu, Gümrük Kanunu ve ilgili uluslararası sözleşmeler, petrol işlemlerini şekillendiren diğer düzenleyici metinler arasında yer alır.

Kaynak Yönetimi ve Hakların Devri​

Petrol kaynaklarının devletin egemenliği altında bulunması ve bu kaynakların toplumsal çıkarlar doğrultusunda kullanılması, petrol hukukunun temel ilkelerinden biridir. 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu, “üstün mülkiyet devlete aittir” yaklaşımını benimser. Bu çerçevede, petrol arama ve üretim faaliyetleri yürütmek isteyen gerçek veya tüzel kişilere belirli koşullar altında ruhsat verilir. Devletin kaynakların kullanılmasındaki amacı, ülke ekonomisine katma değer yaratmak, enerji arz güvenliğini sağlamlaştırmak ve çevreye duyarlı bir yaklaşımı garanti altına almaktır.

Hakların devri, petrol arama ve üretim faaliyetlerinde oldukça önemli bir konudur. Bir şirkete verilen arama ruhsatı veya işletme ruhsatı, tescil ve onay mekanizmaları ile korunur. İlgili mevzuata göre, ruhsat sahibi şirket, söz konusu ruhsatı tamamen veya kısmen başka bir şirkete devretmek istediğinde, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün onayını almak zorundadır. Böylelikle, kaynakların kullanımındaki şeffaflık ve devletin düzenleyici rolü korunur.

Ruhsatların devrinde aranan başlıca kriterler, devir yapacak şirketin mali yeterliliği, teknik kapasitesi ve Kanun’daki yükümlülükleri yerine getirebilecek durumda olmasıdır. Hakların devri sırasında, devreden ve devralan şirketler arasında imzalanan sözleşmeler Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunulur ve onaylanması halinde işlem kesinleşir. Bu süreç, hak devrinin kötüye kullanımını veya spekülatif hareketleri önlemek amacıyla ayrıntılı bir incelemeye tabidir.

Ayrıca, 6491 sayılı Kanun kapsamında, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) gibi kamu kuruluşlarının da ayrıcalıklı hakları bulunabilmektedir. TPAO, stratejik önem taşıyan alanlarda öncelikli lisans alabilmekte ya da arama-işletme faaliyetlerine ortak olabilmektedir. Dolayısıyla, hakların devri ve paylaşımları sürecinde, kamu yararı perspektifi ve devletin enerji politikası öncelikleri gözetilir.

Ruhsat Türleri ve Başvuru Süreçleri​

Petrol Kanunu çerçevesinde arama ve işletme faaliyetlerini yürütebilmek için ruhsat alma zorunluluğu vardır. Ruhsat başvuruları, belirli coğrafi alanlarda petrol arama veya üretme hakkını elde etmek isteyen başvuru sahiplerinin, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne sunacağı detaylı belgeleri içerir. Bu belgeler arasında teknik raporlar, mali yeterlilik beyanları, kurumsal bilgiler ve çevresel etki raporları gibi unsurlar yer alır.

Arama Ruhsatı
Arama ruhsatı, belirli bir süre için belirli bir alanda petrol kaynaklarının aranması faaliyetini yürütme iznidir. 6491 sayılı Kanun, karada ve denizde farklı arama ruhsat türlerine izin vermektedir. Arama ruhsatı, başvuran şirketin faaliyet planı, teknolojik yeterliliği ve finansal gücü dikkate alınarak değerlendirilir. Onay verilmesi durumunda, şirket belirli bir program çerçevesinde sismik çalışmalar, sondaj ve diğer jeolojik-jeofizik faaliyetlerini gerçekleştirir. Arama ruhsatı belirli sürelerle sınırlı olup, elde edilen veriler doğrultusunda ruhsatın süresi uzatılabilmektedir.

İşletme Ruhsatı
Arama faaliyetleri sonucunda ekonomik açıdan işletilebilir bir petrol rezervi tespit edilirse, şirket işletme ruhsatı için başvuruda bulunabilir. İşletme ruhsatı, rezervin üretime alınması ve ticari faaliyetin yürütülmesi için gerekli lisans niteliği taşır. İşletme ruhsatı, genellikle daha uzun süreli olup, ruhsat sahibi şirketin rezervi verimli ve sürdürülebilir şekilde işletmesini gerektirir. Bu aşamada, üretim planları, çevresel tedbirler, ekonomik analizler ve devlet hissesi ödemelerine ilişkin detaylar Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yakından incelenir.

Ruhsat Başvuru Sürecinde İstenen Belgeler

• Şirketin kuruluş ve temsil belgeleri
• Mali gücü gösterir finansal raporlar
• Teknik kapasite ve proje planları
• Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) raporları
• Önceki faaliyet deneyimlerine dair referanslar

Başvuru sürecinde, devletin egemenlik yetkisi çerçevesinde bölgesel öncelikler de göz önünde bulundurulur. Sınır bölgeleri, deniz alanları ve ekolojik hassasiyet taşıyan bölgelerde ruhsat verilmesi, daha sıkı denetim ve yükümlülükler ile gerçekleşir. Bu noktada, kamu yararı ilkesi önemli bir kriterdir.

Keşif ve Arama Faaliyetleri​

Petrol keşfi, mühendislik ve jeolojik çalışmaları birleştiren karmaşık bir süreçtir. Bu aşamada, ham petrolün varlığını ve üretilebilirliğini ortaya koymak için çok çeşitli teknolojiler ve araştırma yöntemleri kullanılır. Öncelikle jeolojik modelleme, sismik veri toplama ve analiz, gravite ve manyetik araştırmalar gibi yöntemler devreye girer. Bu teknik çalışmalar, yüksek maliyetli olup hata payı da mevcuttur; bu yüzden yatırımcılar, arama faaliyetlerini yapmadan önce kapsamlı fizibilite çalışmaları yürütür.

Sismik Çalışmalar
Sismik veri toplama, petrol aramacılığının temel taşlarından biridir. Karada ya da denizde yerleştirilen cihazlar aracılığıyla, yeraltındaki tabakaların yapısı incelenir. Ses dalgaları yardımıyla, formasyonların kalınlığı, gözenekliliği ve sıvı içeriği hakkında önemli veriler elde edilir. Sismik çalışmalardan sonra, bu veriler özel yazılımlar aracılığıyla üç boyutlu modeller halinde analiz edilir ve olası petrol rezervleri belirlenir.

Sondaj
Sismik çalışmaların sonucunda yüksek potansiyele sahip alanlar tespit edilirse, sondaj aşamasına geçilir. Sondaj kuyuları, yüzlerce ila binlerce metre derinliğe kadar inebilir ve arama programının en maliyetli kısmını oluşturur. Bu aşamada, kuyudan alınan örnekler (karotlar) laboratuvar ortamında analiz edilerek rezervin miktarı, kalitesi ve üretilebilirliği değerlendirilir.

Arama Faaliyetlerinin Hukuki Boyutu
Arama faaliyetlerinin yürütülebilmesi için alınan arama ruhsatı, kanunda belirlenen sürelerle sınırlıdır. Süre bitiminden önce ekonomik rezerv tespit edilemezse veya şirket yükümlülüklerini yerine getiremezse, ruhsat iptal edilebilir. Ayrıca, çevresel zararların oluşması veya kamu güvenliği açısından risk oluşturacak durumlar meydana gelirse, devlet müdahale etme ve ruhsatı geri çekme hakkına sahiptir. Arama aşamasında yapılan keşiflerin raporlanması ve devletle paylaşılması zorunlu bir prosedürdür. Böylece, devletin enerji envanteri güncel tutulur ve kamu yararına yönelik stratejik planlama yapılır.

İşletme Hakkı ve Üretim Aşaması​

Arama faaliyetlerinin başarıya ulaşması halinde, işletme ruhsatına geçiş süreci başlar. Petrol Kanunu’nda üretim faaliyetlerini düzenleyen hükümler, işletme aşamasının hem ekonomik hem de çevresel yönlerini kapsar. İşletme ruhsatına sahip olan şirket, söz konusu alanda ticari amaçla petrol üretebilir ve piyasaya sunabilir. Ancak bu süreç, birçok denetim ve raporlama yükümlülüğüne tabidir.

Üretim Programı ve Planlama
İşletme ruhsatı alındıktan sonra, şirketin bir üretim programı sunması gerekir. Bu programda kuyuların üretim kapasitesi, kuyulardan alınacak günlük petrol miktarı, gerektiğinde kullanılacak ikincil üretim teknikleri (örneğin su enjeksiyonu, gaz enjeksiyonu) ve ekipman detayları yer alır. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, bu programı inceleyerek onay verir veya revizyon ister. Amaç, rezervin verimli kullanımını sağlamak ve aynı zamanda çevreyi korumak için gerekli önlemleri almaktır.

Üretim Esnasında Oluşan Yükümlülükler
İşletme hakkını kazanan şirket, üretim aşamasında devlete belirli oranlarda pay veya vergi ödemekle yükümlüdür. Ek olarak, rezervin tükenmeye yakın olduğu durumlarda, saha rehabilitasyonu veya kuyuların kapatılması süreci de Kanun ve yönetmelikler çerçevesinde yürütülür. Şirketin çevreye verebileceği olası zararlara karşı sigorta ve teminat göstermesi de zorunlu tutulabilir. Böylelikle hem çevresel hem de mali açıdan sürdürülebilirlik hedeflenir.

Rafineri ve Nakliye Süreçleri
İşletme aşamasında çıkarılan ham petrolün işlenmesi ve taşınması da hukuki düzenlemelerin konusudur. Türkiye’de rafineri işlemleri, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından verilen lisanslar çerçevesinde yürütülür. Petrol Kanunu ve ilgili mevzuat, yerli ve yabancı şirketlerin ham petrolü işlemek veya doğrudan ihraç etmek konusunda hak ve yükümlülüklerini düzenler. Taşımacılık süreçlerinde ise boru hatları, tankerler veya kara taşımacılığı gibi yöntemler kullanılabilir ve her bir yöntem farklı denetim ve izin prosedürlerine tabidir.

Vergilendirme ve Devlet Hissesi​

Petrol hukukunda en kritik başlıklardan biri vergilendirme ve devletin alacağı payın belirlenmesidir. 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu uyarınca, işletme faaliyetlerinden doğan gelirlerin bir kısmı, çeşitli vergiler ve devlet hissesi şeklinde kamuya aktarılır. Bu düzenlemeler, devletin petrol kaynakları üzerindeki egemenlik hakkını ekonomik açıdan da güçlendiren mekanizmalar olarak görülür.

Vergi Düzenlemeleri
Petrol sektörüne dair vergi uygulamaları, genel vergi mevzuatıyla birlikte özel hükümler de içerir. Kurumlar vergisi, katma değer vergisi (KDV) ve gelir vergisi gibi temel vergilerin yanı sıra, petrol arama ve üretim şirketlerine yönelik teşvik veya istisnalar söz konusu olabilir. Örneğin, arama safhasındaki yüksek maliyetler ve riskler dikkate alınarak, belirli giderlerin daha esnek muhasebe yöntemleriyle indirilebilmesine izin verilebilir. Benzer şekilde, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye çekilmesi amacıyla, belirli dönemlerde vergi avantajları veya gümrük muafiyetleri uygulanabilir.

Devlet Hissesi
Devlet hissesi (royalty), petrol üretiminden elde edilen gelirin belli bir oranının doğrudan kamuya aktarılması anlamına gelir. Bu oran, petrol fiyatlarına, sahadaki rezerv büyüklüğüne ve dönemsel enerji politikalarına göre güncellenebilir. Petrol Kanunu, devlet hissesinin hangi formüllerle ve hangi sıklıkla ödeneceğini detaylandırır. Genellikle üretim miktarına göre hesaplanan devlet hissesi, işletme ruhsatını elinde bulunduran şirket için önemli bir mali yükümlülüktür. Buna ek olarak, Kanun bazı durumlarda üretim paylaşım anlaşmaları veya imtiyaz sözleşmeleri yoluyla da devlet payını belirleyebilir.

Tablo: Vergilendirme ve Devlet Hissesi Uygulamaları

Vergilendirme ve devlet hissesi mekanizmalarının doğru kurgulanması, hem yatırımcıların ilgisini çekmek hem de kamu menfaatini korumak açısından hayati önem taşır. Çok düşük vergi oranları kamu gelirlerini azaltırken, çok yüksek oranlar yatırımcıları uzaklaştırabilir. Bu dengeyi sağlamak, ülkelerin enerji politikaları ve ekonomik hedefleri doğrultusunda güncellenen bir süreçtir.

Petrol Kanunu’nda Denetim Mekanizmaları​

Enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin denetimi, ulusal çıkarların korunması ve yasaların etkin uygulanması bakımından kritik öneme sahiptir. Petrol Kanunu, denetim süreçlerini hem önleyici hem de düzenleyici şekilde çerçevelendirmiştir. Temel denetim yetkisi Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’ne ait olmakla birlikte, diğer bakanlıklar ve kurumlar da çevre, iş sağlığı ve güvenliği, mali konular ve gümrük işlemleri gibi çeşitli alanlarda denetim hakkına sahiptir.

Arama ve İşletme Aşamasında Denetim
Arama ruhsatına sahip şirketler, ruhsat süresi boyunca gerçekleştirdikleri faaliyetleri belirli periyotlarla raporlamak zorundadır. Kuyularda kullanılan teknolojik ekipman, sondaj uygulamaları, sismik veri toplama yöntemleri ve çevresel tedbirler, ilgili kurumlarca denetlenebilir. Ayrıca işletme aşamasına geçildiğinde, üretim miktarları, devlet hissesi ödemeleri, çevresel etki raporları ve atık yönetimi gibi konular düzenli aralıklarla incelenir. Şirketin ruhsat şartlarını yerine getirmemesi durumunda, para cezaları, faaliyet kısıtlamaları veya ruhsat iptali gibi yaptırımlar gündeme gelebilir.

Mali Denetim
Petrol operasyonlarının yüksek mali boyutu, mali denetimin önemini artırır. Vergi kaçakçılığı, transfer fiyatlandırması ve yabancı para işlemlerinde usulsüzlük gibi durumları tespit etmek için vergi daireleri ve maliye müfettişleri sıkı kontroller uygular. Devlet hissesi hesaplamalarının doğruluğu da bu denetimlerin kapsamındadır. Mali denetimler, hem petrol gelirlerinin adil bir biçimde kamuya aktarılmasını sağlar hem de yatırım ortamının şeffaflığını artırır.

Çevresel Denetim
Petrol endüstrisi, çevre üzerinde yüksek risk potansiyeline sahip faaliyetler içerir. Sondaj atıkları, boru hatlarındaki sızıntılar veya atık suların yanlış bertarafı gibi durumlar ciddi ekolojik sorunlara yol açabilir. Bu nedenle, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve ilgili kurumlar, çevresel denetim yaparak kirlilik, atık yönetimi ve rehabilitasyon yükümlülüklerinin yerine getirilip getirilmediğini kontrol eder.

Denetim mekanizmalarının etkin çalışması, sektördeki hukuka uygunluğu artırır ve kamu çıkarlarını korur. Aynı zamanda, şirketlerin de sorumlu ve sürdürülebilir bir iş modeli benimsemesine katkıda bulunur.

Çevresel Sorumluluk ve Yaptırımlar​

Petrol faaliyetleri, her ne kadar ekonomik değeri yüksek olsa da çevresel riskleri de beraberinde getirir. Kazalar, petrol sızıntıları, atık yönetimi eksiklikleri, deniz ekosistemlerinin zarar görmesi ve hava kirliliği gibi sorunlar, hem ulusal hem de uluslararası ölçekte hassasiyet yaratır. 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu, bu riskleri minimize etmek için çeşitli önleyici hükümler ve yaptırım mekanizmaları geliştirmiştir.

ÇED Raporu Zorunluluğu
Petrol arama ve işletme faaliyetleri, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) sürecine tabidir. Şirketler, faaliyet alanının özelliklerine, kullanılacak teknolojilere ve işin süresine ilişkin verileri içeren ayrıntılı bir rapor sunar. Bu rapor, ilgili kurumlar tarafından değerlendirilerek faaliyetlerin kabul edilebilir çevresel risk düzeyinde olup olmadığına karar verilir. ÇED raporu olumlu olmadığı sürece, faaliyete başlama izni verilmez.

Çevreye Verilen Zararların Tazmini
Petrol Kanunu, faaliyetleri sırasında çevreye zarar veren şirketlere yönelik idari ve hukuki yaptırımlar öngörür. İdari yaptırımlar arasında para cezaları, faaliyet durdurma veya lisans iptali yer alırken, hukuki yaptırım olarak tazminat davaları veya cezai sorumluluk söz konusu olabilir. Özellikle deniz platformlarında meydana gelen büyük ölçekli kazaların sonuçları, deniz ekosistemi ve kıyı bölgelerinde yaşayan halklar için son derece yıkıcı olabilir. Bu nedenle, sorumlu şirket, çevresel hasarları en aza indirmek için ivedilikle müdahale etme, temizlik çalışmaları yürütme ve zararların giderilmesi için tazminat ödemekle yükümlüdür.

Sürekli Denetim ve Raporlama
Çevresel risklerin yönetimi, sadece ÇED süreciyle sınırlı kalmaz. Şirketler, operasyon boyunca düzenli olarak çevresel verileri raporlamak, oluşan atıkları yönetmeliklere uygun şekilde bertaraf etmek ve acil durum planlarını güncel tutmak durumundadır. Devlet kurumları, bağımsız denetim kuruluşları veya sivil toplum örgütleri bu süreçleri takip edebilir. Çevre koruma tedbirlerine uymayan şirketler için yaptırımların uygulanması, kamu yararının öncelikli olduğu bir politika olarak benimsenmiştir.

Uluslararası Anlaşmaların Etkisi​

Petrol ticareti, doğası gereği küresel bir boyuta sahiptir. Ülkeler arasında yapılan anlaşmalar, bölgesel işbirliği platformları ve çok taraflı sözleşmeler, petrol endüstrisinin hukuki çerçevesini etkiler. Türkiye, enerji kaynaklarının uluslararası piyasaya entegrasyonunu sağlamak ve yabancı yatırımcıların ilgisini çekmek amacıyla çeşitli çok taraflı ve ikili anlaşmalara imza atmıştır.

Enerji Şartı Antlaşması
Türkiye’nin de taraf olduğu Enerji Şartı Antlaşması (Energy Charter Treaty), uluslararası enerji yatırımının korunması ve enerji transitinin düzenlenmesi gibi konularda yol gösterici bir çerçeve sunar. Petrol şirketleri, bu antlaşma kapsamında, yatırım uyuşmazlıklarında uluslararası tahkim yoluna başvurma hakkına sahiptir. Aynı zamanda, antlaşma, transit ülkelerin enerji kaynaklarının taşınmasını engelleyici veya kısıtlayıcı önlemler almamasını öngörür.

İkili Yatırım Anlaşmaları
Türkiye’nin yabancı ülkelerle yaptığı ikili yatırım anlaşmaları, petrol sektörünü doğrudan etkiler. Bu anlaşmalar genellikle yatırımcıya adil ve eşit muamele, kamulaştırma veya millileştirme durumlarında uygun tazminat ve uluslararası tahkim gibi konularda güvenceler tanır. Böylece, yabancı yatırımcılar Türkiye’de petrol arama ve üretim faaliyetlerine daha güvenle girebilirler.

Çevresel ve İklim Değişikliği Anlaşmaları
Küresel ısınma ve iklim değişikliği, fosil yakıtların kullanımını ve üretimini yakından ilgilendirir. Türkiye, Paris İklim Anlaşması dahil olmak üzere çeşitli çevresel sözleşmelere taraf olmuştur. Bu anlaşmalar, karbon emisyonlarının azaltılmasını hedeflediği için, uzun vadede petrol endüstrisini etkileme potansiyeline sahiptir. Kanun ve yönetmelikler, bu uluslararası taahhütlerle uyumlu hale getirilmeye çalışılmaktadır. Özellikle yenilenebilir enerji teşvikleri ve karbon vergisi uygulamaları gibi konular, petrol sektörünün küresel dönüşümüne paralel olarak gündeme gelebilir.

Uluslararası anlaşmalar, Türkiye’nin petrol sektöründe yasal düzenlemelerini şekillendirmede önemli bir referans noktasıdır. Bu anlaşmaların içerdiği yatırım, çevre ve ticari konular, ulusal petrol kanunları ve uygulamalarına doğrudan veya dolaylı yoldan etki eder.

Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri​

Petrol Kanunu ve ilgili düzenlemelerin yürütülmesinde, pratik uygulamalarda çeşitli sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Teknik kısıtlar, finansman zorlukları, bürokratik engeller ve hukuki belirsizlikler, hem yerli hem de yabancı yatırımcıların faaliyetlerini zaman zaman aksatır. Bu sorunların kaynağı, mevzuattaki boşluklar ya da uygulamadaki farklı yorumlar olabileceği gibi, ulusal ve uluslararası konjonktürde yaşanan değişikliklerden de kaynaklanabilir.

Bürokratik Engeller
Ruhsat süreçlerinde birden fazla kuruma başvuru yapılması, kurumlar arası koordinasyon eksikliği ve uzun onay süreleri, yatırımcıların şikayet ettiği başlıca konular arasındadır. Bu durum, projelerin fizibilitesini olumsuz etkileyebilir ve yabancı sermayenin gözünde Türkiye pazarını daha az cazip hale getirebilir. Çözüm olarak, dijitalleşmenin ve tek durak ofis (one-stop-shop) sisteminin yaygınlaştırılması önerilir.

Finansman ve Risk Paylaşımı
Petrol arama faaliyetleri yüksek maliyetli ve risklidir. Henüz keşif aşamasında büyük yatırımlar yapmak zorunda olan şirketler, başarısız bir sondajın sonucunda büyük kayıplar yaşayabilir. Devletin, arama sürecini teşvik edici vergi indirimleri veya kredi mekanizmaları sunması, risk paylaşımına katkıda bulunur. Ayrıca kamu-özel sektör işbirliği modelleri geliştirilerek, riske ortak olunması ve muhtemel faydanın paylaşılması sağlanabilir.

Teknik ve İşgücü Eksiklikleri
Ülkede petrol arama ve üretim sahalarındaki teknik personel eksikliği, yabancı uzmanlara duyulan bağımlılığı artırabilir. Bu durum, projenin maliyetini yükseltir ve yerli istihdam olanaklarını sınırlayabilir. Petrol sektörüne yönelik mesleki eğitim programları ve üniversite-sanayi işbirliği, uzman insan kaynağı yetiştirilmesinde kritik rol oynar.

Çevresel ve Sosyal Etkiler
Yerel halkın, petrol faaliyetlerinin çevresel ve sosyo-ekonomik etkilerine karşı tepkisi, projeleri durma noktasına getirebilir. Çözüm önerisi olarak, şeffaflık ilkesiyle hareket edilmesi, ÇED sürecine yerel paydaşların aktif katılımının sağlanması ve şirketlerin kurumsal sosyal sorumluluk projeleri ile toplumsal kabulü artırması önem taşır.

Teknolojik Gelişmeler ve Hukuki Yansımaları​

Petrol sektörü, yüksek teknolojinin yoğun biçimde kullanıldığı bir alan olduğu için yeni teknolojik gelişmeler, hukuki düzenlemeleri de sürekli güncelleme ihtiyacı doğurur. Sismik görüntülemede üç boyutlu ve dört boyutlu teknikler, yatay sondaj, fracking (hidrolik çatlatma) ve dijital izleme sistemleri gibi inovasyonlar, rezervlerin daha verimli aranmasını ve üretilmesini sağlar. Ancak bu teknolojilerin çevresel ve toplumsal riskleri, hukuki sorumlulukları da beraberinde getirir.

Yatay Sondaj ve Fracking
Geleneksel kuyuların aksine, yatay sondaj ve hidrolik çatlatma yöntemleri, kaya gazı gibi konvansiyonel olmayan rezervlere ulaşmayı mümkün kılar. Ancak bu yöntemler, yeraltı su kaynaklarına olası etkiler, kimyasal kullanımı ve deprem risklerini artırabilmektedir. Petrol Kanunu ve ilgili mevzuat, bu teknolojilere dair özel hükümler getirme yoluna gidebilir. Örneğin, çevresel etki izni kriterlerinin daha sıkı tutulması veya kimyasal raporlama zorunluluğunun getirilmesi söz konusu olabilir.

Dijital İzleme ve Veri Yönetimi
Sondaj kuyularındaki basınç, sıcaklık ve akış hızı gibi parametreleri gerçek zamanlı izleyen sensör teknolojileri ve yapay zeka destekli veri analizi, üretim verimliliğini artırırken olası kazaları da önleyebilir. Bu verilerin gizliliği, mülkiyeti ve paylaşımı konuları ise hukuk sisteminde yeni düzenlemeler gerektirebilir. Petrol Kanunu, devletin veri erişimi hakkını tanımlayabilir ve şirketlerin hangi veri setlerini kamu kurumlarıyla paylaşması gerektiğini belirleyebilir.

Çevre Dostu Teknolojiler
Karbon ayak izini azaltan, atık yönetiminde yenilikçi çözümler sunan teknolojilerin teşvik edilmesi, küresel iklim hedefleriyle uyumluluk sağlar. Yasal çerçevede, çevre dostu teknolojilere yönelik vergi indirimleri, kamu destekleri veya ruhsat süreçlerinde kolaylıklar tanımlanabilir. Böylelikle, sektörün rekabet gücü korunurken çevresel yük de azaltılmış olur.

Teknolojik gelişmelerin hukuki yansımaları, petrol endüstrisinin gelecekte daha sürdürülebilir ve verimli bir çerçevede ilerlemesi açısından belirleyici rol oynar. Bu nedenle, sürekli değişen teknolojilere uyum sağlamak amacıyla mevzuatın esnek ve güncel tutulması önemlidir.

Yargı Kararları ve İçtihat Analizleri​

Petrol Kanunu ve ilgili mevzuat kapsamında doğan uyuşmazlıklar, idari yargı ve adli yargıda farklı başlıklar altında görülebilir. Ruhsat iptalleri, devlet hissesi hesaplamalarında uyuşmazlıklar, çevresel zararlar nedeniyle açılan tazminat davaları ve kamulaştırma süreçleri, mahkemelerin karar vermesi gereken konular arasındadır. Bu kararlar, petrol sektörünün işleyişine dair önemli içtihatlar oluşturur ve uygulamanın geleceğini şekillendirir.

Ruhsat İptalleri Üzerine Kararlar
Mahkemeler, devletin ruhsat iptaline yönelik tasarrufunu sıklıkla kamu yararı prensibi çerçevesinde değerlendirir. Şirketin ruhsat koşullarını ağır ihlal etmesi, devlete karşı mali yükümlülüklerini yerine getirmemesi veya çevresel zararları telafi etmemesi durumunda, iptal kararları genelde onanmaktadır. Bununla birlikte, iptal işleminin hukuki prosedürlere uygun yapılmaması halinde, yargı iptal kararını bozabilir. Bu noktada, mahkemelerin kararları, kamu otoritesi ile özel sektör arasındaki dengenin nasıl kurulacağına dair emsal teşkil eder.

Çevresel Tazminat Davaları
Büyük ölçekli çevre kazaları veya sızıntılarda, zarar gören kişi veya kuruluşlar, petrol şirketlerine karşı tazminat davası açabilir. Türk yargısının çevre hakkını koruyucu bir yaklaşım benimsediği ve kusur ilkesini geniş yorumladığı görülmektedir. Mahkemeler, riskli faaliyette bulunan şirketlerin sorumluluğunu artırmakta ve “kirleten öder” prensibini vurgulamaktadır.

Yabancı Yatırımcıların Tahkim Yolları
Uluslararası yatırım anlaşmaları uyarınca, yabancı yatırımcıların tahkim mekanizmalarına başvurması, Türk iç hukukundaki uyuşmazlık çözüm yollarına ek alternatif oluşturur. Burada verilen uluslararası tahkim kararları, Petrol Kanunu’nun yorumunda ve uygulanmasında etki yaratabilir. Devletin egemenlik yetkisi ile uluslararası yatırım koruma prensipleri arasındaki denge, bu kararların niteliğini belirleyen önemli bir faktördür.

Yargı kararları ve içtihatlar, mevzuatın somut durumlara nasıl uygulanacağını ortaya koyarak hukuk güvenliğini güçlendirir. Böylece, petrol faaliyetlerinde rol alan tüm aktörlerin öngörülebilir bir hukuki zemin üzerinde hareket etmesi sağlanır.

Petrol Kanunu Reform Süreçleri​

Petrol sektörünün ulusal ve uluslararası dinamiklere duyarlı olması, mevzuatın da sürekli güncellenmesini gerektirir. 6491 sayılı Türk Petrol Kanunu’nun kabulü, pek çok açıdan bir reform olarak görülmüştür. Ancak enerji piyasalarında meydana gelen gelişmeler, çevresel kaygıların artması ve teknolojik ilerlemeler, ek reformları da kaçınılmaz kılmaktadır.

Ekonomik ve Mali Düzenlemelerde Reform İhtiyacı
Petrol fiyatlarının küresel düzeyde dalgalanması, devlet gelirlerindeki istikrarsızlıklara ve yatırım kararlarında tereddütlere yol açabilir. Bu nedenle, vergilendirme ve devlet hissesi oranlarının esneklik sağlaması, piyasa koşullarına daha hızlı adapte olabilecek mekanizmaların geliştirilmesi önerilir. Aynı zamanda, yerli üretimi teşvik edecek vergi indirimleri veya devlet destekleri gündeme gelebilir.

Çevresel Düzenlemelerde Reform İhtiyacı
İklim değişikliği hedefleri ve sürdürülebilirlik ilkeleri, petrol sektörünün çevresel yükümlülüklerini artırmaktadır. Petrol Kanunu’na entegre edilecek ek madde veya yönetmeliklerle, emisyon azaltımı, yenilenebilir kaynak kullanımı ve karbon piyasaları gibi konulara yönelik hükümlerin netleştirilmesi talep edilir. Ayrıca, çevre dostu üretim tekniklerine teşvik edici düzenlemeler yapılması, sektördeki dönüşümü hızlandırabilir.

Kurumlar Arası Koordinasyon
Reform süreçlerinde en çok tartışılan konulardan biri, enerji sektöründeki kurumlar arası yetki paylaşımıdır. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve diğer ilgili kurumların denetim ve onay süreçlerinin uyumlu çalışması gereklidir. Aksi takdirde, bürokratik engeller artar ve yatırımcı güveni zedelenir.

Reformların başarılı olabilmesi, sektör paydaşları arasında sürekli diyalog ve veri paylaşımı gerektirir. Hem kamunun hem özel sektörün hem de sivil toplumun görüşlerini dikkate alan, güncel küresel eğilimlerle uyumlu bir hukuki altyapı, petrol sektörünün rekabet gücünü ve sürdürülebilirliğini artıracaktır.

Bölgesel Jeopolitik Faktörler​

Petrol, jeopolitik ilişkilerde önemli bir koz olarak kullanılabilen stratejik bir kaynaktır. Türkiye coğrafi konumu itibariyle Orta Doğu, Kafkaslar ve Karadeniz havzası gibi petrol zengini bölgelerin kesişim noktasında yer alır. Bu durum, Türkiye’nin enerji ticaretinde bir transit ülke olma potansiyelini artırırken, bölgesel çatışma ve siyasi gerilimlerden de etkilenme riskini beraberinde getirir.

Boru Hatları ve Transit Geçiş
Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) petrol boru hattı, Türkiye’nin bu alandaki stratejik önemini artıran projelerden biridir. Komşu ülkelerin petrolü, Türkiye üzerinden dünya piyasalarına taşınarak gelir ve etki alanı genişler. Boru hatlarına ilişkin uluslararası anlaşmalar, transit ücretleri ve güvenlik protokolleri, Petrol Kanunu ve ilgili mevzuatla iç içe değerlendirilir.

Deniz Yetki Alanları
Doğu Akdeniz’deki petrol ve doğalgaz kaynakları, son yıllarda uluslararası arenada yoğun tartışmalara yol açmıştır. MEB (Münhasır Ekonomik Bölge) ilanları, kıyı devletleri arasındaki deniz sınırı anlaşmazlıkları ve sondaj gemilerinin faaliyetleri, siyasi gerilimlere sebep olabilir. Bu kapsamda, Türkiye’nin deniz yetki alanlarına dair politikaları, Petrol Kanunu’ndaki arama ve işletme ruhsatı düzenlemeleriyle birlikte uygulanır.

Risk ve Fırsatların Yönetimi
Jeopolitik faktörler, hem risk hem de fırsat sunar. Bir yandan bölgesel krizler, yatırımcıları caydırabilir ve transit boru hatlarının güvenliğini tehlikeye atabilir. Diğer yandan, Türkiye’nin diplomatik ilişkilerini güçlendirmesi, enerji ticaretinde bir merkez konumuna gelmesi ve bölgede barışçıl işbirliğini teşvik etmesi, petrol sektörüne uzun vadeli kazançlar sağlayabilir. Dolayısıyla, Petrol Kanunu ve uygulamalarında jeopolitik hassasiyetler her zaman göz önünde bulundurulur.

Enerji Güvenliği Perspektifi​

Enerji güvenliği, bir ülkenin kesintisiz ve uygun maliyetli enerji kaynaklarına erişmesini ifade eder. Petrol, yüksek enerji yoğunluğuna ve yaygın kullanım alanına sahip olduğu için enerji güvenliğinin önemli bir ayağını oluşturur. Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilerde, petrol talebinin düzenli artışı, arz güvenliğini stratejik hale getirmektedir. Petrol Kanunu, bu ihtiyacı karşılamak üzere yerli üretimi teşvik etmek ve dışa bağımlılığı azaltmak gibi hedefler üzerine inşa edilmiştir.

Yerli Üretimin Önemi
Türkiye’nin petrol tüketimi, büyük ölçüde ithalat yoluyla karşılanır. Bu durum, cari açık ve dış politika riskleri gibi konuları gündeme getirir. Yerli petrol üretiminin artırılması için arama faaliyetlerine verilen destekler, ruhsat sürelerinin esnek tutulması ve yabancı sermayeye tanınan kolaylıklar, bu bağımlılığı azaltmayı amaçlar. Ancak, yerli üretimin talebi karşılayacak düzeye gelmesi kısa vadede zor olduğu için enerji güvenliği politikaları, çeşitlendirme ve uluslararası işbirlikleriyle birlikte yürütülür.

Stratejik Petrol Rezervleri
Olası arz kesintileri veya fiyat şokları karşısında, ülkelerin stratejik petrol rezervleri oluşturması yaygın bir uygulamadır. Türkiye, Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) üyeliği çerçevesinde, belirli miktarda stratejik rezerv tutmakla yükümlüdür. Bu rezervler, Petrol Kanunu’ndan ziyade genel enerji politikaları ve uluslararası taahhütlerle alakalı olsa da, mevzuatın bütüncül yaklaşımı içinde değerlendirilir.

Çok Taraflı İşbirlikleri
Enerji güvenliğini yalnızca ulusal kaynaklarla sağlamak mümkün olmadığında, çok taraflı işbirlikleri devreye girer. Bölgesel enerji forumları, uluslararası kuruluşlar ve ikili anlaşmalar, ithalat ve transit süreçlerinin istikrarını sağlamak açısından önemlidir. Bu işbirlikleri, Petrol Kanunu hükümleriyle çelişmeyecek biçimde, uluslararası hukuk çerçevesinde yürütülür.

Enerji güvenliği, Türkiye’nin ekonomik istikrarı ve ulusal güvenliği açısından hayati bir konudur. Petrol Kanunu, yerli kaynakları harekete geçirmeye odaklanırken, aynı zamanda dış kaynaklarla entegre bir enerji politikasına katkıda bulunur.

Sektör Paydaşlarının Rolleri​

Petrol sektörünün çok katmanlı yapısı, birden fazla paydaşın etkileşimini gerektirir. Devlet kurumları, özel sektör, yerli ve yabancı yatırımcılar, akademik çevreler ve sivil toplum kuruluşları, sektörde farklı fonksiyonlar üstlenir. Petrol Kanunu ve ilgili mevzuat, bu paydaşların hak ve sorumluluklarını ayrıntılı biçimde düzenler.

• Devlet Kurumları: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Petrol İşleri Genel Müdürlüğü ve EPDK, sektörün düzenlenmesi, denetimi ve uzun vadeli enerji politikalarının belirlenmesinde ana aktörlerdir.
• Özel Sektör Şirketleri: Arama, üretim, rafineri ve dağıtım faaliyetlerini yürütür. Yatırım riskini ve mali yükümlülükleri üstlenirken, kâr amacı güder.
• Akademik Çevreler: Ar-Ge çalışmaları, jeolojik araştırmalar, yeni teknolojilerin geliştirilmesi ve personel eğitimi konularında kritik rol oynar.
• Sivil Toplum Kuruluşları: Çevresel hassasiyet, insan hakları ve toplumsal fayda gibi konularda farkındalık yaratır ve denetim süreçlerine katılır.
• Yerel Topluluklar: Faaliyet sahalarında yaşayan halkın rızası ve refahı, sosyal sorumluluk ve çevre koruma açısından değerlidir.

Bu paydaşların uyumlu çalışması, petrol faaliyetlerinin hem ekonomik hem de toplumsal açıdan sürdürülebilir olmasını sağlar. Petrol Kanunu, düzenleyici rolüyle kurumlar arası diyaloğu teşvik etmekte ve çıkarları dengede tutmaya çalışmaktadır.

Planlama ve Politikalar​

Petrol faaliyetlerinin etkinliği, yalnızca mevzuatın varlığına değil, aynı zamanda iyi tasarlanmış planlama ve politikalara da bağlıdır. Stratejik planlama, bir ülkenin mevcut kaynaklarını en uygun şekilde değerlendirmesi ve gelecekteki talebi öngörerek doğru yatırım kararlarını alması anlamına gelir.

Ulusal Enerji ve Maden Politikası
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, ulusal düzeyde enerji ve maden politikalarının koordinasyonundan sorumludur. Bu kapsamda, Petrol Kanunu’nu uygulayan kurumların faaliyetleri de bir stratejik çerçeveye oturtulur. Ülkenin enerji talep projeksiyonları, teknolojik eğilimler ve çevresel hedefler dikkate alınarak beş yıllık veya daha uzun vadeli planlar yapılır. Söz konusu planlar, petrol arama ve üretim kapasitelerinin ne ölçüde artırılması gerektiğini ve hangi bölgelerin öncelikli olduğunu belirler.

Bölgesel ve Yerel Planlama
Petrol faaliyetleri, ülkenin farklı coğrafi bölgelerinde farklı koşullara tabidir. Bazı bölgeler yoğun jeolojik potansiyele sahipken, bazı bölgelerde altyapı eksiklikleri veya sosyo-ekonomik problemler ön plana çıkar. Bölgesel kalkınma ajansları ve yerel yönetimler, petrol faaliyetlerine dair projelerde işbirliği yaparak, istihdam olanaklarını ve ekonomik faydaları artırmaya çalışır. Aynı zamanda, yerel halkın katılımı ve bilgilendirilmesi, projelerin sosyal kabulünü güçlendirir.

Sürdürülebilirlik Hedefleri
Dünyada yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelim hız kazanırken, uzun vadeli planlamada fosil yakıtların payı sorgulanmaktadır. Türkiye de bu küresel trendden etkilenerek, enerji kaynaklarını çeşitlendirmek ve karbon emisyonlarını azaltmak yönünde politikalar geliştirmektedir. Bu çerçevede, petrolün stratejik önemini korumasına rağmen, daha temiz teknolojilerle entegrasyonu ve çevresel standartların yükseltilmesi öncelikli hale gelir.

Planlama ve politikalar, ülkenin mevcut kaynaklardan maksimum faydayı sağlarken gelecek nesillerin haklarını da göz önünde bulundurmasını sağlar. Petrol Kanunu, bu stratejik çerçevede önemli bir araçtır ve sürekli güncelleme ve geliştirme ile etkisi artırılabilir.

Gelecek Öngörüleri​

Küresel enerji sektöründe yaşanan dönüşümler, petrol piyasalarının geleceğine dair farklı senaryolar ortaya koymaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının artan rekabeti, elektrikli araçların yaygınlaşması ve karbon vergisi uygulamaları, petrol talebinin uzun vadede düşebileceğine işaret eder. Bununla birlikte, petrokimya sektörü gibi alanlarda petrole duyulan ihtiyaç devam edebilir. Türkiye özelinde, artan nüfus ve ekonomik büyüme göz önüne alındığında, petrolün yakın gelecekte önemini koruyacağı düşünülmektedir.

Politika yapıcılar, bu geçiş sürecine uyum sağlayabilmek için Petrol Kanunu ve ilgili düzenlemeleri sürekli olarak revize etme ihtiyacındadır. Arama ve üretim faaliyetlerinin teşvik edilmesi, yeni teknolojilerin mevzuata entegre edilmesi ve çevresel standartların yükseltilmesi, bu sürecin olmazsa olmazlarıdır. Özellikle deniz alanlarında yapılacak sondajlar ve Doğu Akdeniz’deki potansiyel rezervler, Türkiye’nin petrol üretim kapasitesini ileriye taşıyabilir. Ancak çevresel riskler ve uluslararası ilişkiler gibi faktörler, bu potansiyelin hayata geçirilmesinde belirleyici olacaktır.

Uzun vadede petrolün küresel enerji karmasındaki payının azalması beklenebilir. Ancak bu süreç, çeşitli ekonomik ve politik dinamiklere bağlı olarak kademeli şekilde gerçekleşecektir. Türkiye’nin doğru stratejik kararlar alması, yerli kaynakları geliştirmesi, yatırımcı dostu bir ortam yaratması ve hukuk sistemini güncel ihtiyaçlara adapte etmesi, sektördeki konumunu belirleyecektir. Böylece, Petrol Kanunu’nun çerçevesinde yürütülen faaliyetler, ülkenin enerji bağımsızlığına ve ekonomik büyümesine katkı sağlamaya devam edecektir.